Kινηματογραφία 13-28 Οκτώβρη, Θέατρο Εμπρός

Δύο λόγια για την ουρανογραφία[1]…

Αν κάποια που δεν είναι εξοικειωμένη με τους αστερισμούς, επιχειρήσει να δει και να ξεχωρίσει τα αστέρια, μπορεί να μπερδευτεί και να αποφασίσει να μην ασχοληθεί παραπάνω. Ίσως να τα θεωρήσει ως κάτι δεδομένο και να περιοριστεί στο να παρατηρήσει ότι έχει αστέρια απόψε ή να χαωθεί από τον τεράστιο αριθμό και την ποικιλία των χρωμάτων τους και να παραιτηθεί από την προσπάθεια.

Ένα από τα πρώτα πράγματα που μαθαίνει κανείς για τα άστρα είναι ότι το φως που φτάνει στα μάτια μας έχει ταξιδέψει εκατομμύρια χρόνια από την στιγμή της εκπομπής του. Συχνά, αυτό το γεγονός όπως και τα τεράστια χρονικά διαστήματα που χρειάζονται για τις μεταβολές του σύμπαντος και τα μεγέθη των ουράνιων σωμάτων, δημιουργεί ένα αίσθημα φόβου και δέους απέναντι στο ασύλληπτο σε σύγκριση με την ανθρώπινη αντιληπτική ικανότητα.

Εκατοντάδες χρόνια πριν και σε διάφορα μέρη του κόσμου, άνθρωποι δημιούργησαν χάρτες του ουρανού ώστε να απλοποιήσουν και να συστηματοποίησαν την παρατήρησή τους. Χρησιμοποιώντας τέτοιους χάρτες και κοιτώντας με διορατικότητα, μπόρεσαν να αναγνωρίσουν κοινά χαρακτηριστικα των ουράνιων σωμάτων όπως τις τροχιές που τα συνδέουν, διαφορετικά χρώματα, βαθμούς λαμπρότητας, καθώς και να διακρίνουν τις διάφορες φάσεις της ζωής τους, για παράδειγμα τα άστρικά νεφελώματα όπου σχηματίζονται καινούργια αστέρια και, φυσικά, αυτά που πεθαίνουν και πέφτουν εντυπωσιακά. Ο φόβος απέναντι στο απρόσιτο δίνει τότε την θέση του σε μία αρμονική διάθεση, γιατί αντιλαμβάνεται κανείς ότι ο έναστρος ουρανός όσο τεράστιος κι αν φαντάζει. δεν είναι καθόλου ανεξήγητος και ανοικείος. Αντίθετα, αποτελεί ένα θέατρο αέναης δημιουργίας αφού συνεχώς γεννιούνται καινούργια αστέρια ενώ άλλα πεθαίνουν, σε μία διαδικασία όπου το τέλος και η αρχή δεν έχουν γραμμική σχέση αλλά το πρώτο δίνει θέση στην δεύτερη και αντίστροφα.

… και από την ουρανογραφία στην κινηματογραφία.

Η έκθεση αυτή αποτελεί ένα εγχείρημα δημιουργίας μιας φωτογραφικής χαρτογράφησης συλλογικοτήτων και δομών του κοινωνικού ανταγωνιστικού κινήματος του ελλαδικού χώρου. Η ιδέα προέκυψε από την περιέργεια για την διερεύνηση αξιών όπως η αυτοργάνωση και η αλληλεγγύη και την επιθυμία γνωριμίας με ανθρώπους και σχετικές συλλογικότητες. Η φωτογραφία ήταν το όχημα για ένα τέτοιο ταξίδι.

Σε αντίθεση με οποιαδήποτε διάθεση νοσταλγίας μπορεί να δημιουργεί η  παρουσίαση των εικόνων που προέκυψαν, έχει σημασία να υπογραμμιστεί ότι το κίνημα δεν είναι κάτι το στατικό αλλά ένας πλούτος από ανθρώπινες αλληλεπιδράσεις που εξελίσσονται με ζωντανό τρόπο και περνούν μέσα από μία ποικιλία σταδίων. Όπως όλα τα πράγματα στον ουρανό, έτσι και οι αγώνες, οι συλλογικότητες και καταστάσεις δεν διαρκούν για πάντα, συνεχώς όμως εκεί που κάτι τελειώνει κάτι καινούργιο ξεπηδά. Για αυτό, τώρα αλλά και στο μέλλον, ας δώσει η νοσταλγία την θέση σε μία ενεργητική ενατένιση και συλλογισμό για το παρελθόν, παρόν και μέλλον μας: αυτό της συλλογικής δράσης ενάντια στο υπάρχον κοινωνικό σύστημα με μέσα την οριζόντια κοινωνική οργάνωση και την άμεση δράση και με πρόταγμα την βίωση της ελευθερίας και του κομμουνισμού «εδώ και τώρα».

---

[1] Η περιγραφή της θέσης των αστερισμών με τη μέθοδο της γραμμοδαισίας

Tι σημαίνει να προχωράς μπροστά;

Προχωρώντας μπροστά

ο ναυτικός δεν αποφεύγει τις φουρτούνες, την Σκύλλα και την Χάρυβδη, τις σειρήνες που θα συναντήσει,

ο αεροπόρος δεν επικεντρώνεται στα όποια κενά αέρος ή τις καταιγίδες,

ο οδοιπόρος δεν κάθεται να κολλήσει για την παγανιά που πιθανόν έχει στηθεί,

ο κολυμβητής δεν ανοίγει τα μάτια στον βυθό ούτε νοιάζεται για το μέγεθος των κυμάτων.

Το να προχωράς μπροστά σημαίνει να έχεις την επίγνωση της κατεύθυνσης που διχοτομεί τον ορίζοντα, διαπερνά τα εμπόδια, τους στόχους, τις φιλοδοξίες,

συναντά τις διαθέσεις των ανθρώπων, τα συν και τα πλήν, όλα δεκτά, και τα αποχαιρετά, όταν διακρίνεις την κατεύθυνση του δρόμου του και θυμάσαι,

να τον απολαμβάνεις.

Ιδού τα βιβλιαράκια μου

Αυτές είναι μερικές εικόνες από τα βιβλιαράκια που φτιάχνω και μοιράζω σε φίλους. Το ωραίο είναι ότι η ατσούμπαλη ζωφραφική μου και, γενικότερα, η διαδικασία της δημιουργίας μίας εικόνας, δίνει χώρο στον οποία μπορεί να τοποθετηθεί η γραφή. Και το αντίστροφο, κάθε λέξη μπορεί να βρει την θέση της σε μία εικόνα, η οποία δημιουργείται για να περιέχει κάτι. Υπάρχει μία διαλεκτική σχέση σε αυτό το παιχνίδι που εκφράζει μία πρόθεση για συλλογισμό. Το χαρτί που χρησιμοποιώ είναι τα κενά φύλλα από ένα παλιό μπλόκ που είχα όταν έκανα κάτι εργαστήρια βιολογίας στο πανεπιστήμιο. Σκεπτόμενος πάνω στην ιδέα ότι οτιδήποτε καινούργιο είναι καλό να πατάει σε κάτι που ανήκει στο παρελθόν, ανακάλυψα αυτό το αντικείμενο και θα ευχαριστηθώ όταν και η τελευταία του σελίδα έχει δεθεί με αυτό τον σπάγκο και έχει βρει την θέση της στο ταχυδρομείο.

Το βροχερό παράθυρο

Kαθρέφτης του Έλιοτ

Γειά χαρά,

Το παρακάτω απόσπασμα του ποιήματος του Έλιοτ με τίτλο Four Quartets με έκανε να αισθανθώ ένα καθρέφτη μπροστά μου. Ωραίοι είναι οι καθρέφτες, κυρίως για να ξεγελάς τα εμπόδια και να πηγαίνεις εκεί που εκ πρώτης όψεως φαίνεται ακατόρθωτο να πας:

“You say I am repeating
Something I have said before. I shall say it again.
Shall I say it agian? In order to arrive there,
To arrive where you are, to get from where you are not,
You must go by a way wherein there is no ecstasy.
In order to arrive at what you do not know
You must go by a way which is the way of ignorance.
In order to possess what you do not possess
You must go by the way of dispossession.
In order to arrive at what you are not
You must go through the way in which you are not.
And what you do not know is the only thing you know
And what you own is what you do not own
And where you are is where you are not.”

Μου λες ότι επαναλαμβάνω

κάτι που έχω ξαναπεί, θα το ξαναπώ,

Να το ξαναπώ; Για να φτάσεις εκεί,

για να φτάσεις εκεί που είσαι, για αν έρθεις εκεί που δεν είσαι,

πρέπει να πας από έναν δρόμο που δεν υπάρχει έκσταση/

Για να φτάσεις σε αυτό δεν ξέρεις

Πρέπει να διασχίσεις τον δρόμο της άγνοιας,

Για να αποκτήσεις αυτό που δεν κατέχεις,

Πρέπει να διασχίσεις τον δρόμο της μη-κατοχής,

Για να φτάσεις σε αυτό που δεν είσαι

Πρέπει να διασχίσεις τον δρόμο με τον οποίο δεν είσαι.

Και αυτό που δεν ξέρεις είναι το μόνο που ξέρεις

Και αυτό που κατέχεις είναι αυτό που δεν έχεις

Και αυτό που είσαι είναι αυτό που δεν είσαι.

(ακολουθώντας το παράδειγμα της ψυττάλειας ανεβάζω μία από τις τελευταίες" χειρωνακτικές ποιητικές μου ασκήσεις", μέρος από βιβλιαράκια-κολάζ που μοιράζω σε φίλους)

Tσικνοπέμπτη στην εργατική λέσχη νέας ιωνίας - ενίσχυση για τα δικαστικά έξοδα απολυμένου συναδέλφου

Απόβαση

Eλαφρόποδος αυτό το πρωινό,

υπερήφανος και διασκορπισμένος σαν τα πουλιά, ψάχνω το όνομά μου.

Φτάνω και αποβιβάζομαι στο πρώτο γράμμα που είναι το Δ.

Δέλτα για το ρήμα - δαμάζω, το ουσιαστικό – δύναμη,

κυκλωτική, κυμάτισσια, που θέλει να αγκαλιάσει,

την δίψα για την πηγή,

που δεν βρίσκεται σε ρυάκια που τρέχουν στα γάργαρα βουνά,

αλλά σε υπόγεια αποθήκη βουνίσιων σπαραγμών,

για αυτό το κάτι που σε διώχνει.

Κατέβηκα σε μία προβλήτα, και κάθισα μέσα στη νύχτα,

Κι έγινα μέρος του λιμανιού και μίλησα,

και ρώτησα για όλες τις αναχωρήσεις και τις επιστροφές που έχει δει.

Έτσι το αποφάσισα, αυτό που ήμουν απαρνήθηκα και ίδια με αυτή την αποβάθρα που σαν μία λειψή γέφυρα μου έμοιασε,

έγινα ένα χέρι που ζητάει.

Ακολούθησέ το και σε οδηγεί στο Π.

Πι για το επίθετο – παντοτινή, το ουσιαστικό – προδοσία.

Ο μεγαλύτερος φόβος είναι ώριμο φρούτο στα χέρια του μοναχικού.

Και η προδοσία είναι ανοιχτή πόρτα σε φυλακή,

για να δεις τον εαυτό σου,

πρέπει να διαπεράσεις τις λεπτές της μπάρες.

Το τρίτο γράμμα σε φτάνει στο Τ.

Ταφ, το ρήμα τρυγώ, το ουσιαστικό - τέλος,

Η ζητιανιά μου είναι χαμερπής,

ακονισμένη από την τριβή με τα χαλίκια

απέκτησε μία κόψη αυτογνωσίας.

κοιτώντας τις αντανακλάσεις της αναζητώ διεξόδους

πατώντας τις πέτρες, ανηφορώ σε κυκλικό χορό,

ρουφώ από τα χαλίκια το αίμα μου και

γίνομαι πυροαναφτής και κυκλοδημιουργητής

απευθύνω χαιρετισμό

στους απανταχού ξένους και μετανάστες,

σε όσες ψάχνουν,

είναι λειψές και συνεχίζουν

μέχρι το τέλος.

All the way

Aυτή την πρωτοχρονιά έφαγα - ουσιαστικά - μία βασιλόπιτα μόνος μου. Στα τελευταία κομμάτια βρήκα και το φλουρί. Και χάρηκα. Περίεργο να χαίρεσαι με κάτι εντελώς αναμενόμενο. Από την άλλη όταν τελειώνεις κάτι - και εφόσον υπάρχει κάτι που ψάχνεις – τότε θα το βρεις. Και είναι ωραίο να βρίσκεις πράγματα – γενικώς.